Naar een consumentgericht winkelbestel

vakkennis

Nederland kent aantrekkelijke historische binnensteden en een fijnmazige winkelstructuur; een grote trek naar de periferie is in ons land achterwege gebleven. De opkomst van het internet, schaalvergroting, toenemende concurrentie tussen winkelgebieden en de ‘veeleisende consument’ leiden tot een meer pluriform winkellandschap, zo stellen Toine Hooft en Aart Jan van Duren van Bureau Stedelijke Planning BV.

Bedrijfseconoom Hooft is teamleider Detailhandel en leisure van het ruimtelijk-economisch adviesbureau en geeft leiding aan multidisciplinaire adviesopdrachten voor projectontwikkelaars, winkelketens, gemeenten en koepelorganisaties. Het zevenkoppige team van het Bureau Stedelijke
Planning ondersteunt die opdrachtgevers bij het maken van centrum- en detailhandelsvisies, marktverkenningen, locatie- en brancheringsadviezen en project- en procesmanagement.
“De stedeling verkiest de plekken waar wonen, werken, winkelen, vrije tijd en onderwijs binnen
handbereik zijn. Niet alleen de historische binnensteden, maar ook nieuwe centra aan de stadsrand komen hiervoor in aanmerking.”

In opdracht van de deelgemeente Prins Alexander, het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam (OBR) en de gemeente Capelle aan den IJssel werkt Bureau Stedelijke Planning aan de verdere versterking van de Alexanderknoop. “Alexandrium is de enige echt succesvolle mall in Nederland,” zegt Hooft. Maar na 18.00 uur is het stil. De toevoeging van een multiplexbioscoop met 2.500 stoelen is een essentieel onderdeel van het programma. De bioscoop genereert nieuwe bezoekersstromen en meer levendigheid in de avonduren. Ook de horeca profiteert; de helft van de bioscoopgangers bezoekt voor of de na de voorstelling een horecagelegenheid.”

Beleving
Tussen 2000 en 2010 groeide het winkelaanbod in Nederland met ruim 9 miljoen vierkante meter,
meer dan 40% van de oorspronkelijke omvang. Meer dan een kwart hiervan werd gerealiseerd in de periferie. In dezelfde periode nam de detailhandelsomzet slechts toe met zo’n 10%.
“Daar plukken winkelgebieden aan de onderkant van de hiërarchie de wrange vruchten van,” zegt senior consultant Commercieel Vastgoed Aart Jan van Duren. “Daarnaast is de consument uit het oog verloren, die kwam toch wel. Maar dat is nu voorbij; het is vijf voor twaalf; wat dat betreft is de crisis een blessing in disguise. Winkels en winkelgebieden die uitblinken in functionaliteit of beleving hebben de toekomst. Voor veel woonboulevards, sommige centra van middelgrote steden
– zeker zonder historische kern – en aanloopstraten – B- en C-standkwaliteit – is herpositionering noodzakelijk. Misschien op basis van minder vierkante meters detailhandel.”

Stationslocaties
In de binnensteden is de laatste jaren slechts mondjesmaat geïnvesteerd. Maar hier komt verandering in. Zo ondergaan alle grotere NS-stations een metamorfose, waardoor reizigersaantallen en verblijfskwaliteit aanzienlijk toenemen. “Een opmerkelijk feit: de stationslocaties overtreffen nu al de A1-winkelstraat in passantenaantallen.” Ruimte voor experimenten is er volgens Hooft en Van Duren juist in deze nieuwe stationsomgevingen. Servex – een volle dochter van de NS – exploiteert succesvol horeca- en retailformules op meer dan 80 stations. De Amerikaanse koffieketen
Starbucks besloot onlangs met Servex in zee te gaan, en zich voorlopig te concentreren op uitrol in de grootste stations. “Er valt nog meer te winnen. De stationsgebieden zullen als toegangspoort tot de binnenstad een steeds belangrijke rol gaan vervullen. Kijk naar ontwikkelingen als Den Haag Nieuw Centraal, Rotterdam-Central District of de Rode Loper (Damrak/Rokin) in Amsterdam. Bij al deze ontwikkelingen is Bureau Stedelijke Planning betrokken om de publieksfuncties verder uit te kristalliseren.”